Barnerøkt som kulturuttrykk

I fjor var det tigermamma. I år er det franskmamma. Oppsiktsvekkjande las eg om denne boka fyrst i Dag og Tid, i ein omtale av Arvid Bryne. Eg har mistanke om at eg alt har lese meir av boka enn det han har gjort, så her ei mi eiga bokmelding.

Pamela Druckerman: French Children Don’t Throw Food (US: Bringing up bébé)

Druckerman er amerikansk journalist, gift med ein engelskmann og busett i Paris. I starten fortel ho at om at føremålet med boka var å finna utkvifor dotter hennar var heilt umogleg (det ein kallar “trassalderen”, og som eg trudde var ein periode heilt til eg fekk ungar sjølv) medan franske jamalderingar såg ut til å føra seg åt. Heilt sant er det neppe, fordi bokprosjektet (dvs, dei anekdotiske observasjonane av fransk oppseding) ser ut til å starta før frævinga. Licentia poetica.

Druckerman har, frå heimekontoret sitt i Paris, utforma eit konsept for reportasjebøker: Fransk kultur sett med angloamerikanske augo (så langt, utruskap og born). Grensesprengjande originalt er det ikkje (Anglo Files av Sarah Lyall dukka opp i tankane mine): Reisa til eit anna land og skriva ei bok om det. Likevel, dette er artig lesnad, så eg reknar med at dei fleste som prøver å skriva slike bøker, vert refuserte. Det Druckerman gjer i boka, er ikkje å finna ut kvifor franske ungar ikkje kastar mat på golvet, men å skildra skilnader mellom US-amerikansk og fransk barnerøkt.

Norsk barneoppseding, slik eg kjenner (og utfører) henne, fell ein stad mellom desse to, men kanskje nærare den franske.

Vi har stor tru på institusjonar som småbarnsbarnehage (“crèche”) og helsestasjonar, vi trur på faste rammer men at førskuleungar skal få utforska verda på eigahand (“han leiker fint for seg sjølv” er rosande om ein unge). Vi (iallfall min sosio-politiske omgangskrins) er skeptiske til screening (td. språk 4) og drilling av småungar. Når eldstejenta (fem) arbeider med dei pedagogiske oppgåvebøker (som ho tykkjer er kjempemoro), er vi nesten påteke uinteresserte. Derimot er vi opptekne av at ungane skal få gjera ting “på ekte”, til dømes vera med å baka og laga mat. Vi reknar dei som fornuftige individ, men vi meiner at vaksne veit ein del ting best, til dømes når ungane bør vera i seng. Mykje av det ho skildrar som fransk, ville eg truleg rekna som norsk.

Samtidig resonnerer baby-religionen hjå oss: Norske kvinner ammar lenge og babygreier skal helst vera organisk frå ein ende til den andre (bokstaveleg tala). Dei fleste småbarnsforeldre eg snakkar med, gjev dessutan uttrykk for at livet krinsar heilt og fullt rundt ungane, men at det heldigvis berre er snakk om nokre år. Eg kjenner òg att denne trongen til framdrift, til å sjå ungane nå “neste nivå”. Dette skildrar Druckerman som anglofone idéar.

Argumenta hennar, stort sett er anekdotiske, kjenst stundom litt tunne. Ho må jamt gå ved at ho generaliserer, at alle ikkje gjer slik-og-slik, men appellerer likevel om å tru henne når ho fortel at ho skildrar skilnader i forventningar og mentalitet.

… but the ideals in each place are very different [2312]

Eg saknar kanskje større medvit om korleis ein gjer ting utanfor denne dikotomien ho skildrar, meir drøfting av objektive vilkår (fødselspermisjonar, til dømes). Men då hadde boka truleg vorte mindre anekdotisk og mindre populær, og eg hadde aldri høyrt om henne.

Vel, uansett. Har ein små ungar sjølv, er det utruleg kjærkome (og truleg anglofont) å lesa reportasjejournalistikk frå denne vinkelen. Og, sidan dette handlar om Frankrike og USA, vert det heller ikkje like påtrengjande som Jesper Juul eller Gro Nylander.